Restauratieonderzoek ‘De Kerkmeesters’ van start
Na een periode van oriëntatie, fondsenwerving, expositie en geduldig afwachten, zijn er de afgelopen weken belangrijke stappen gezet in het onderzoek naar het schilderij De Kerkmeesters. Afgelopen week vond er deskundig onderzoek plaats in de Sint-Joriskerk, waarna het doek op 20 oktober is vervoerd naar Maastricht voor verdere restauratie.
Microscopisch onderzoek in de Consistoriekamer
Onderzoekers van het Netherlands Institute for Conservation, Art and Science (NICAS) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) hebben het schilderij nauwkeurig bestudeerd. In de Consistoriekamer werd het schildersdoek onderzocht met een stereomicroscoop. Elke onregelmatigheid in het schildersdoek is vastgelegd en geanalyseerd, als mogelijke aanwijzing voor vervolgonderzoek. De RCE zal de door schilder gebruikte pigmenten onderzoeken.
Analyse van doek, verf, lijm, grondering en vernis
Bijzonder aan De Kerkmeesters is dat het nooit is bedoekt – het heeft dus geen extra steundoek gekregen, wat uitzonderlijk is voor een zeventiende-eeuws schilderij. Het schildersdoek is nog intact. Hierdoor kunnen onderzoekers unieke inzichten verkrijgen over de effecten van verf, vernis, grondering en lijm op het oorspronkelijke linnen.
Daarnaast wordt het ‘DNA’ van het doek onderzocht. Met behulp van het NICAS wordt onderzocht waar het doek vandaan komt en wat de samenstelling is. Er zijn kleine monsters genomen van de stof en de draden. Daaruit kan duidelijk worden of het schildersdoek alleen uit linnen bestaat, of dat er bijvoorbeeld hennep in combinatie met linnen gebruikt is. Deze informatie kan waardevolle inzichten bieden in de lokale handel, het materiaalgebruik en het werk van Amersfoortse schilders in die tijd.
De resultaten van het onderzoek worden later bekendgemaakt. De monsters en observaties worden momenteel in diverse laboratoria verder onderzocht.
Transport en restauratie in Maastricht
Voor het transport naar Maastricht is het schilderij zorgvuldig voorbereid: de achterkant werd gestabiliseerd, het doek verpakt in vetvrij papier en bubbelfolie, en ook de lijst kreeg een beschermende verpakking. Via Geleen zal het kunstwerk aankomen in het Bonnefantenmuseum, waar het op zaal wordt gerestaureerd. Bezoekers kunnen daar het restauratieproces live volgen. De restauratie start in het nieuwe jaar, rond februari 2026. Hierover later meer.
Over het schilderij ‘De Kerkmeesters’
De Kerkmeesters is een uniek werk van Gerrit van Stellingwerff, een Amersfoortse meesterschilder uit de zeventiende eeuw. Van zijn hand zijn slechts vier werken bewaard gebleven: drie schilderijen en één tekening. Dit bijzondere portret hangt nog altijd op de plek waar het ooit werd geschilderd: in de Sint-Joriskerk.
Lees hier meer over het project en het schilderij. Bekijk de foto’s hieronder.
