Geschiedenis van de Sint-Joriskerk
De Sint-Joriskerk is het oudste rijksmonument van de stad Amersfoort. De kerk is op initiatief van de bisschoppen van Utrecht in de elfde eeuw gebouwd als hofkapel. De romaanse bakstenen toren van de Sint-Joriskerk is overgebleven als oudste deel van de Sint-Joriskerk en stamt uit ca. 1200. De toren is eind 15e eeuw verhoogd met een gotische klokkenverdieping en staat vanaf dan IN de kerk.
Nadat Amersfoort in 1259 stadsrechten had gekregen, werd begonnen met de bouw van een stedelijke parochiekerk, een gotische kruisbasiliek. Uit deze periode (1250-1350) dateren het huidige middenschip en het dwarsschip, die gekenmerkt worden door een driedelige opstand en gotische spitsbogen.
In de derde bouwfase (1370-1450) werd de kerk ingrijpend aangepast en opgezet als een weids hallenkoor. De nieuwbouw vond in 3 stappen plaats. Omstreeks 1370 is begonnen aan het oostelijke deel als hallenkoor. Rond 1420 was de tweede fase van het aan het bestaande dwarsschip gebouwde middenschip gereed evenals het kapittel koor. Vanaf 1442 is de derde fase van de bouw begonnen aan het eerste deel van de zuidbeuk van het huidige hallenkoor.
In de laatste grote bouwfase (1466-1534) kreeg de Sint-Joriskerk het huidige uiterlijk van driebeukige hallenkerk doordat de zijbeuken werden opgehoogd en het tweede deel van zuidbeuk voorbij de toren naar het westen afgerond. Uit deze periode dateert ook het noordportaal en het zuidportaal, de huidige entree van de kerk. Het interieur was toen kleurrijk beschilderd, maar na de Reformatie is de kerk in 1580 protestants geworden en werden de gewelfschilderingen over gewit. Bij recente restauraties is een aantal weer zichtbaar gemaakt.
Capittel van Sint-Joris
Interessant is ook de geschiedenis van het Capittel van Sint Joris. Het Capittel van Sint Joris is één van de oudste genootschappen van Amersfoort. In 2022 bestond het Capittel 685 jaar. Het is, voor zover bekend, het enige nog functionerende kapittel in Nederland. Het doorstond zelfs de Reformatie. Het vermogen bestaat uit goederen, met name landerijen, en gelden die vanouds toebehoren aan Het Capittel. In de lijn van de traditie doet Het Capittel uitkeringen uit het batig saldo van de stichting. Voor 3/5 deel komen die gelden toe aan de Stichting Burgerweeshuis. Voor 2/5 deel aan de Stichting Vrienden van de St. Joriskerk ten behoeve van het onderhoud van de kerk.
